STRES

Zabilježeno je da je pojam stres korišten u poeziji još u 14. vijeku označavajući nesreću, tugu. Kasnije, u 17. vijeku pojam se sreće u fizici da bi se tek u 19. vijeku počeo koristiti i u fiziologiji. Klod Bernard, franuski fizolog, govorio je o unutrašnjoj sredini organizma i neprekidnoj aktivnosti organizma da pred spoljašnjim utjecajima održi unutrašnju sredinu u ravnoteži. Sistemski pojam stresa koristi se od 30-ih godina 20. vijeka.

Stres je pojam koji je odavno ušao u svakodnevni govor, a upotreba tog pojma odnedavno poprima pandemijske razmjere i to ne samo kod nas nego širom svijeta. Tako intezivno interesovanje laika samo po sebi ukazuje na značaj problematike stresa u svakodnevnom životu suvremenog čovjeka. Naučno interesovanje za ovaj problem datira više od jednog vijeka unazad i do danas je to tema mnoštva nauka tako da je stres teško i razmatrati izvan interdisciplinarnog pristupa.

Pretpostavlja se da:

● se stres pojavljuje u specifičnom odnosu osobe sa oruženjem, gdje postoji recipročan odnos utjecaja jednog na drugo;
● je stres predmet neprestane promjene
● značenje određene transakcije proizilazi iz konteksta koji joj leži u osnovi.

Danas je prihvaćena definicja stresa koja glasi da je stres aktivan otvoren proces koji se sastoji iz uzročnih prthodnih faktora, posredičkih procesa efekta. Prethodnici su varijable ličnosti kao što su ubjeđenja i vjerovanja, sustav vrijednosti, i okolinske varijable poput zahtjeva situacije, situacionih ograničenja te socijalna podrška. Posrednički, medijacijski procesi odnose se na kognitivnu procjenu zahtjava i resursa i na mehanizme prevladavanja (suočacanje sa stresom). Suočavnje sa stresom i prevladavanje zajedno proizvode neposredno efekte kao što su efekti ili fiziološke promjene, i dugoročno gledano efekte koji se odnose na psihološku dobrobit, fizičko zdravlje i socijalno funkcionisanje.